Ένα πολύ συχνό σύμπτωμα που έχουν οι ασθενείς που εμφανίζονται στα ΩΡΛ ιατρεία και το οποίο τους ανησυχεί πολύ, είναι αυτό των βουητών. Τι είναι όμως αυτά τα βουητά; Που οφείλονται; Πρωτ’ απ’ όλα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η εμβοή είναι ένα σύμπτωμα και όχι διάγνωση!
Ως εμβοές (βουητά) χαρακτηρίζεται η αίσθηση ακουστών ήχων στο αυτί ή στην κεφαλή που στην πραγματικότητα δεν έχουν προέλευση από το περιβάλλον. Αντικειμενικές θεωρούνται οι εμβοές όταν οι ήχοι αυτοί μπορούν να γίνουν αισθητοί και να εκτιμηθούν από τον εξεταστή με τη βοήθεια ορισμένων τεχνικών, ενώ υποκειμενικές εμβοές είναι ήχοι ακουστοί μόνο από τον ασθενή. Για λόγους θεραπευτικής στρατηγικής γίνεται προσπάθεια σήμερα να διαχωρίζονται οι οξείες εμβοές (έως 3 μήνες) από τις υποξείες (6-12 μήνες) και τις χρόνιες (περισσότερο από 12 μήνες), Μία εμβοή δεν πρέπει να συγχέεται με απώλεια ακοής, συχνά μάλιστα υπάρχει υπερακουσία (τόνοι, φυσήματα κλπ. γίνονται δυσάρεστα έντονα αισθητά).
Σύμφωνα με μια μελέτη του British National Study of Hearing, το 35-45% του πληθυσμού αναφέρει κάποια εμπειρία εμβοών, στο 15% οι εμβοές διάρκεσαν πάνω από 5 λεπτά, ενώ το 8% του πληθυσμού αναφέρει εμβοές που προκαλούν προβλήματα στον ύπνο. Τέλος, το 0.5% αναφέρει εμβοές που δημιουργούν σοβαρή διαταραχή στη φυσιολογική ζωή των ατόμων. Σήμερα θεωρείται ότι 40 εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν σε κάποιο βαθμό από εμβοές και 10 εκατομμύρια από σοβαρού βαθμού εμβοές. Η εμφάνιση των εμβοών έχει άμεση σχέση με την ηλικία, με την αύξηση αυτής αυξάνεται σημαντικά και η συχνότητα των εμβοών. Η έκθεση σε θόρυβο σχετίζεται επίσης άμεσα με τα βουητά: η χρόνια βαρηκοΐα από θόρυβο και ο ακουστικός τραυματισμός θεωρούνται οι συχνότερες παθήσεις που συνοδεύονται από εμβοές.
Ποια μπορεί να είναι η αιτιολογία των εμβοών;
Λόγο της δυσκολίας κατανόησης των ανατομικών όρων θα αναφέρω επιγραμματικά τις πιθανές εντοπίσεις όπως:
Βλάβες του 1. έξω ακουστικού πόρου, 2. του τυμπανικού υμένα, 3. του μέσου ωτός, 4. του κοχλία, 5. οπισθοκοχλιακές ή και 6. μη ωτολογικές όπως, μυόκλονος των μυών της υπερώας (ουρανίσκος) ή του μέσου ωτός, διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης και της σύγκλεισης των σιαγόνων, ανοικτή ευσταχιανή σάλπιγγα, υπέρταση, αρτηριοφλεβώδεις επικοινωνίες (συγγενείς ή επίκτητες), αγγειακά νεοπλάσματα αγγειακές διαταραχές, κλπ.
Παθήσεις που μπορούν να δημιουργήσουν βουητά είναι:
Ακουστικός πόρος/τυμπανικός υμένας: π.χ. κυψέλη, ξένο σώμα (π.χ. τρίχες, βαμβάκι), εξοστώσεις.
-Μέσο αυτί: Διάτρηση τυμπανικού υμένα, δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας, τυμπανική συλλογή υγρού, μέση ωτίτις. βαρότραυμα. συμφυτικές διεργασίες, τυμπανοσκλήρυνση, ωτοσκλήρυνση, μετά από επέμβαση στο μέσο ους, αγγειακοί όγκοι (π.χ. παραγαγγλίωμα [Glomus]).
– Έσω ους: π.χ. ηχητικό τραύμα, βαρηκοΐα οφειλόμενη σε θόρυβο, αιφνίδια κώφωση, ωτοσκλήρυνση, ρήξη μεμβράνης στρογγυλής θυρίδας, ορώδης λαβυρινθίτιδα, νόσος Meniere, πρεσβυακουσία. ακουστικό νευρίνωμα, λαβυρινθική θλάση, κρανιο-εγκεφαλική κάκωση, μετά από περισκληρίδιο αναισθησία, βαρότραυμα, κάταγμα λιθοειδούς, τοξικά φάρμακα έσω ωτός (αμινογλυκοσίδες, διουρητικά αγκύλης, σαλικυλικά, ανθελονοσιακά), μετά από επέμβαση μέσου ωτός, αμιγής πολυκυτταραιμία, μετά από επεμβάσεις ανοικτής καρδιάς (πτώση αρτηριακής πίεσης).
– Κεντρική ή ασαφής εντόπιση: Μετά από μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, υπέρταση, υπόταση. Σύνδρομο ΑΜΣΣ. πολλαπλή σκλήρυνση, αγγειακός βρόγχος, (σφύζων παρά ή εντός του έσω ακουστικού πόρου). Παθήσεις κροταφογναθικής άρθρωσης, αναιμία, “Stress”, ακουστικές παραισθήσεις (σχιζοφρένια), νευροσύφιλη, μετά από νευροχειρουργικές επεμβάσεις. Ψυχικές διαταραχές, κατάθλιψη, ναρκωτικά, τοξίκωση από παραισθησιογόνα (ηρωίνη).
Τα ωτικά φυσήματα μπορούν να οφείλονται σε:
Τονικές – κλωνικές συσπάσεις των μυών του υπερώιου ιστίου και/ή των μυών του μέσου ωτός (τείνων το τύμπανο μυς και μυς του αναβολέως), παραγαγγλίωμα τυμπανικού πλέγματος (σφύζοντα φυσήματα), στένωση της καρωτίδας, ή της ινιακής αρτηρίας, (σύγχρονα με το σφυγμό φυσήματα).
Περιγράφονται σαν συριστικές, σαν ήχος καμπάνας, σφυρίζοντες, σαν μουρμούρισμα, σαν πριόνισμα, σφύζοντες, συνεχείς, διακοπτόμενες. Μπορούν να εμφανίζονται μόνο το βράδυ κατά τον ύπνο, τη νύκτα (από αυτές μπορεί να έχουμε αφύπνιση), μόνο σε σωματική κόπωση, ή εντεινόμενες σε σωματική κόπωση, εξαρτώμενες από τη θέση, αύξηση έντασης εμβοών κατά τη λήψη οινοπνεύματος (ιδιαίτερο ερυθρού οίνου) κλπ.
Στις οξείες εμβοές είναι πολύ βασικό η άμεση έναρξη της θεραπείας, δηλ. εντός των πρώτων ημερών μετά την εμφάνιση του περιστατικού ή μετά την αποπεράτωση της διάγνωσης.