Το VX-548 λειτουργεί με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τα οπιοειδή, εμποδίζοντας τα σήματα πόνου να φτάσουν στον εγκέφαλο.
Ένα πειραματικό φάρμακο μειώνει τον οξύ, μετεγχειρητικό πόνο χωρίς τον κίνδυνο εθισμού, παρέχοντας ενδεχομένως μια εναλλακτική λύση στα οπιοειδή. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία, την Vertex Pharmaceuticals με έδρα τη Βοστώνη, το φάρμακο αποτρέπει τα σήματα πόνου από το να φτάσουν στον εγκέφαλο, αποφεύγοντας την πιθανότητα εθισμού που προκαλούν οπιοειδή όπως η φαιντανύλη.
Η εταιρεία ανέφερε την Τρίτη (30/1) ότι ολοκλήρωσε δύο τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες: η πρώτη σε 1.118 άτομα που είχαν υποβληθεί σε κοιλιοπλαστική και η άλλη σε 1.073 άτομα που είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση διόρθωσης του βλαισού μεγάλου δακτύλου (κότσι).
Σύμφωνα με την Vertex, το φάρμακο μείωσε τον πόνο περισσότερο από ένα εικονικό φάρμακο κατά τη διάρκεια των 48 ωρών μετά τη χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, περαιτέρω ανάλυση δεν έδειξε ότι το φάρμακο ήταν πιο αποτελεσματικό στη μείωση του πόνου από ένα οπιοειδές. Ωστόσο, η εταιρεία, ενθαρρυμένη από τα αποτελέσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί ή παρουσιαστεί σε ομοτίμους, σχεδιάζει να υποβάλει αίτηση στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ μέχρι τα μέσα του έτους για την έγκριση της κυκλοφορίας του φαρμάκου της, το οποίο προς το παρόν ονομάζεται VX-548.
Η εταιρεία δεν έχει πει πότε θα διατεθούν τα πλήρη αποτελέσματα και δεδομένα, αλλά οι επιστήμονες που δεν συμμετείχαν στην ανάπτυξη του φαρμάκου δήλωσαν ότι οι πληροφορίες που έδωσε στη δημοσιότητα η εταιρεία ήταν ελπιδοφόρες, σύμφωνα με τους New York Times.
Ο Δρ. Χένρι Κράντσλερ, καθηγητής ψυχιατρικής και διευθυντής του Κέντρου Μελετών Εθισμού στην Ιατρική Σχολή Perelman του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, χαρακτήρισε το φάρμακο «θεραπευτική επανάσταση».
«Θέλω να πιστεύω ότι είναι η αρχή μιας σειράς μη εθιστικών φαρμάκων για τον πόνο», δήλωσε ο Δρ. Στίβεν Γουάξμαν, καθηγητής νευρολογίας, νευροεπιστήμης και φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ.
Προς το παρόν, ο μέτριος και ο σοβαρός πόνος αντιμετωπίζεται είτε με φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη και οι αναστολείς COX-2 είτε με οπιοειδή. Τα φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη δεν είναι πολύ αποτελεσματικά και τα οπιοειδή, όπως είναι γνωστό, μπορεί να προκαλέσουν εθισμό λόγω του τρόπου λειτουργίας τους. Η κρίση των οπιοειδών, μια από τις σοβαρότερες της δημόσιας υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες, ξεκίνησε πριν από περισσότερες από δύο δεκαετίες. Καθώς οι πολιτείες αυστηροποίησαν τη ρύθμιση των συνταγογραφούμενων οπιοειδών, πολλοί στράφηκαν στα παράνομα ναρκωτικά, όπως η ηρωίνη. Αν και οι γιατροί είναι πλέον πιο προσεκτικοί στη συνταγογράφηση οπιοειδών, πολλοί εξακολουθούν να το κάνουν επειδή υπάρχουν λίγες εναλλακτικές λύσεις.
Πώς λειτουργεί το φάρμακο
Το VX-548 λειτουργεί με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τα οπιοειδή, εμποδίζοντας τα σήματα πόνου να φτάσουν στον εγκέφαλο. Στοχεύει μια δομή που ονομάζεται κανάλι νατρίου και συγκεκριμένα ένα κανάλι γνωστό ως NaV1.8. Μελέτες στον τομέα της γενετικής έχουν δείξει ότι άτομα με μεταλλάξεις στο γονίδιο που κωδικοποιεί τον δίαυλο νατρίου, του NaV1.7, μπορεί να πάσχουν από διαταραχές του πόνου, όπως για παράδειγμα να νιώθουν υπερβολικά πολύ ή υπερβολικά λίγο πόνο.
«Τα NaV1.7 και NaV1.8 εκφράζονται μόνο στα περιφερικά νεύρα και μόνο στις ίνες που αντιλαμβάνονται τον πόνο», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας της Vertex, Δρ. Ντέιβιντ Αλτσχούλερ. «Το NaV1.7 ενεργοποιείται και στη συνέχεια το Nav1.8 μεταδίδει το σήμα του πόνου καθώς προχωρά κατά μήκος του νεύρου», πρόσθεσε.
Προηγούμενες προσπάθειες άλλων εταιρειών για την ανάπτυξη φαρμάκων κατά του πόνου που στοχεύουν το NaV1.7 δεν ήταν επιτυχείς, αλλά ο Αλτσχούλερ εξήγησε ότι τα άλλα φάρμακα μπορεί να μην στόχευαν συγκεκριμένα το κανάλι νατρίου, ένα πρόβλημα που, όπως είπε, δεν ισχύει για το VX-548 και το NaV1.8. Σημείωσε ότι η Vertex εργάζεται επίσης σε φάρμακα προηγούμενου σταδίου που στοχεύουν το NaV1.7.
Ο κύριος στόχος της μελέτης ήταν η μεγαλύτερη ανακούφιση από τον πόνο σε σχέση με το εικονικό φάρμακο. Το VX-548 σημείωσε βαθμολογία 118,4 έναντι 70,1 για το εικονικό φάρμακο στους ασθενείς με κοιλιοπλαστική και 99,9 έναντι 70,6 στους ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε επέμβαση στο πόδι. Στους ασθενείς με κοιλιοπλαστική, το VX-548 ήταν ελάχιστα πιο αποτελεσματικό σε σχέση με το το οπιοειδές- κατά 6,6 μονάδες– ενώ στους ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε επέμβαση στο πόδι, ήταν λιγότερο αποτελεσματικό σε σχέση με το οπιοειδές κατά 20 μονάδες.
Η Vertex δήλωσε ότι το φάρμακό της ήταν γενικά καλά ανεκτό και εμφάνισε λιγότερες παρενέργειες, όπως ναυτία, πονοκέφαλος, δυσκοιλιότητα και ζάλη, από ό,τι το εικονικό ή το οπιοειδές.
