Διακρίνονται σε κλειστές και ανοικτές (επιπλεγμένα κατάγματα/εμπιέσματα, διατιτραίνωντα τραύματα), σε υψηλής ταχύτητας (τροχαία) και χαμηλής ταχύτητας (πτώσεις, τραυματισμοί στην οικία, ξυλοδαρμοί)
Οι τραυματικές βλάβες του εγκεφάλου είναι τα αιματώματα, οι θλάσεις και η διάχυτη νευροαξονική βλάβη. Τα ενδοκρανιακά αιματώματα διακρίνονται σε επισκληρίδια, υποσκληρίδια και ενδοπαρεγχυματικά.
ΑΙΜΑΤΩΜΑΤΑ
Στα επισκληρίδια το αιμάτωμα σχηματίζεται ανάμεσα στο οστούν και την σκληρά μήνιγγα, συνήθως από τρώση της μηνιγγικής αρτηρίας. Συνήθως δεν συνυπάρχει βλάβη του εγκεφάλου. Μετά από χαρακτηριστικό φωτεινό διάλειμμα ο ασθενής πέφτει ταχέως σε κώμα με μυδρίαση της συστοίχου κόρης.
Στα υποσκλήριδια ο ασθενής είναι από αρχής βύθιος και το αιμάτωμα σχηματίζεται στην επιφάνεια του εγκεφάλου κάτω από την σκληρά μήνιγγα. Συνήθως συνυπάρχει υποκείμενη θλάση του εγκεφάλου. Χειρότερη πρόγνωση από το επισκληρίδιο.
Στα ενδοπαρεγχυματικά αιματώματα η συμπτωματολογία εξαρτάται από το μέγεθος και την εντόπιση. Συνήθως αποτελούν συρρέουσες θλάσεις και εντοπίζονται στον κροταφικό ή μετωπιαίο λοβό λόγω του ανώμαλου εδάφους του κρανίου σε αυτές τις περιοχές που προκαλεί τραυματισμό του εγκεφάλου κατά την πρόσκρουση.
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΚΑΚΩΣΗ
α) Η κλίμακα Γλασκώβης εκτιμά αντικειμενικά το επίπεδο συνειδήσεως.
β) Εστιακή σημειολογία: μυδρίαση, πάρεση, διπλωπία, δυσφασία, εμφάνιση σπασμών
γ) Συνοδές κακώσεις, ωτο/ρινορραγία.
δ) Θεμελιώδους σημασίας η εξασφάλιση της αναπνοής και η υποστήριξη της κυκλοφορίας σε κάθε τραυματία που έρχεται στα επείγοντα.
ε) Διασωληνώνεται κάθε ασθενής με Γλασκώβη < 8.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Τα τραυματικά ενδοκρανιακά αιματώματα είναι συχνότερα στους νεαρούς άνδρες ενώ στις γυναίκες παρατηρούνται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Δεν είναι όλα χειρουργικές βλάβες αλλά το 65% χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση. Τα υποσκληρίδια αιματώματα είναι συχνότερα από τα επισκληρίδια. Τα χρόνια υποσκληρίδια είναι συχνότερα στους ηλικιωμένους ασθενείς.
Εικόνα 1: Επισκληρίδιο αιμάτωμα. Εικόνα 2: υποσκληρίδιο αιμάτωμα
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η κρανιοτομία χρησιμοποιείται σε όλα τα οξέα αιματώματα είτε επισληρίδια είτε υποσκληρίδια, ενώ με κρανιοανατρήσεις αντιμετωπίζονται όλα τα χρόνια υποσκληρίδια αιματώματα.
Μετεγχειρητικά νοσηλεύονται στην Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας (ΜΕΘ) όλοι οι ασθενείς με GCS <8 κατά την εισαγωγή τους. Στους περισσότερους από αυτούς τοποθετείται καθετήρας μέτρησης ενδοκρανίου πιέσεως για καλύτερη παρακολούθηση και αντιμετώπιση του εγκεφαλικού οιδήματος.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η αντιμετώπιση των χειρουργικών οξέων τραυματικών ενδοκρανιακών αιματωμάτων περιλαμβάνει τον έγκαιρο νευροακτινολογικό έλεγχο, την άμεση χειρουργική επέμβαση και σε αρκετές περιπτώσεις την μετεγχειρητική νοσηλεία στην ΜΕΘ. Εξαιρετικά σημαντική είναι επίσης η ταχεία διακομιδή του ασθενούς στο νευροχειρουργικό κέντρο διότι η καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο ή ανεπανόρθωτη βλάβη του εγκεφάλου.
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΩΝ ΟΞΕΩΝ ΑΙΜΑΤΩΜΑΤΩΝ
ΑΣΘΕΝΕΙΣ
- Σχεδόν πλήρες επίπεδο συνειδήσεως
- Κεφαλαλγίες
- Ζάλη – Ναυτία
- Έμετος
ΕΥΡΗΜΑΤΑ
- GCS 13 – 15
- < 5mm παρεκτόπιση της μέσης γραμμής στην αξονική τομογραφία εισαγωγής
- Απουσία αξιοσημείωτου εγκεφαλικού οιδήματος
- Πάχος αιματώματος συνήθως < 10mm
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
- Κατάκλιση
- Μάσκα οξυγόνου
- Αναλγησία
- Ελεγχόμενες δόσεις μη κατασταλτικών νευροληπτικών (αλοπεριδίνη) επί διεγέρσεων
- Αντιεμετικά εφ’ όσον οι έμετοι επιμένουν
- Σύντομες περίοδοι χορηγήσεως μικρών δόσεων μαννιτόλης
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
- Επαναληπτικές αξονικές κατά την διάρκεια της νοσηλείας
- Στενή παρακολούθηση μετά την έξοδο από το νοσοκομείο
- Η παρακολούθηση σταματά όταν το αιμάτωμα έχει πλήρως εξαφανιστεί και ο ασθενής δεν έχει κάποια υπολειπόμενα προβλήματα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Με την ευρεία χρήση της CT εγκεφάλου όλο και περισσότεροι ασθενείς ευρίσκονται να φέρουν μικρά οξέα τραυματικά ενδοκρανιακά αιματώματα. Είναι ασφαλές να αντιμετωπίζουμε αυτούς τους ασθενείς συντηρητικά, με επαναληπτικές αξονικές τομογραφίες και έτσι να προλαμβάνουμε έγκαιρα τις όποιες πιθανές επιπλοκές τους.