Αυταρχισμός, Δημοκρατία και Λαϊκισμός
Ημείς τους πολίτας ψυχήν της πολιτείας νομίζομεν (Σόλων)
Η εξουσία και τα πλούτη φθείρουν τους ανθρώπους
Συχνά έγκριτoι πολιτικοί και πολιτειακοί παράγοντες με περισσή ευκολία ταυτίζουν το χαρακτηρισμό της δημοκρατίας ως καθεστώτος. Το δημοκρατικό πολίτευμα διαφέρει από αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης, επειδή δεν είναι καθεστώς, αλλά πολίτευμα.
Η διαφορά είναι σημαντική. Τα καθεστώτα αποτελούν μορφές διακυβέρνησης. Συχνά είναι περισσότερο κατεστημένες ή υποτελείς πολιτικών ιδεολογιών, οι οποίες αποκλείουν άμεσα ή έμμεσα το διάλογο, την ισονομία, την ισοπολιτεία των πολιτών. Παραδείγματα είναι το ναζιστικό, φασιστικό ή σταλινικό πολίτευμα με απογοητευικές συνέπειες. Πρόκειται για καθεστώτα των οποίων αφετηρία είναι μία και μόνη ιδεολογία (ρατσισμός, ιστορικός υλισμός, θρησκευτικός φονταμενταλισμός κ.α). Με την αρχή αυτή οφείλουν να διαμορφώνονται και να λειτουργούν όλοι οι θεσμοί αποκλείοντας έτσι κάθε διάλογο και πλουραλισμό. Τα καθεστώτα επομένως είναι αναπόφευκτα δικτατορικά και γι’ αυτό το λόγο συχνά κάνουμε λόγο για καθεστωτική νοοτροπία Αν και είναι «δημοκρατικά..» εκλεγμένοι, προσπαθούν να διαιωνίζονται στην εξουσία μιμούμενοι τρόπους δικτατορικών καθεστώτων έστω και συγκεκαλυμμένα.
Αντίθετα στην δημοκρατία τίποτα δεν είναι κάτι το απόλυτα τετελεσμένο. Το σύστημα αυτοβελτιώνεται συνεχώς. Πχ. η καθολική ψηφοφορία των ανδρών καθιερώθηκε στη Γαλλία το 1870 και στην Αγγλία το 1913. Το εκλογικο δικαιωμά των γυναικών καθιερώθηκε σταδιακά μετά το Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Άνετα θα μπορούσαμε να κατηγορήσουμε τα δημοκρατικά πολιτεύματα για ενέργειες και πράξεις που θυμίζουν αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης. Οφείλουμε να μην ξεχνάμε πως ψυχή τους είναι οι πολίτες. Φαινόμενα λαϊκισμού, διαπλοκής των τριών εξουσιών (εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική), σκάνδαλα, κ. α. είναι φαινόμενα που συνυφαίνονται με την ανθρώπινη φύση. Αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών. Πολίτες με αμβλυμένη ηθικοκοινωνική συνείδηση επιτρέπουν παθολογικές καταστάσεις. Η ελευθερία του λόγου, ο έλεγχος, ο διάλογος, απαξιώνουν παρόμοιες συμπεριφορές και επιτρέπουν την εναλλαγή στην εξουσία άλλων πολιτικών σχηματισμών.
Ιστορικά το δημοκρατικό πολίτευμα θεωρείται πυρήνας ανάπτυξης. Μέσω των θεσμών , της οικονομίας, της έρευνας, της κοινωνικής ασφάλισης, της υγείας, των υπηρεσιών, της τεχνολογίας κ.ο.κ.
Το δημοκρατικό πολίτευμα, οσοδήποτε εύθραυστο και αν ειναι, όπως και η ανθρώπινη φύση μας, ή, κατώτερο των περιστάσεων, αποτελεί τον μοναδικό τρόπο ανάπτυξης και προόδου των λαων. Ο λαός δεν είναι αμέτοχος και ανεύθυνος των εξελίξεων…
ΝΙΚΟΣ ΜΑΚΡΗΣ
Δρ. φιλοσοφίας- συγγραφέας 