Η ρομποτική χειρουργική έγινε πραγματικότητα από το έτος 2000, χάρη στην εξέλιξη της ρομποτικής τεχνολογίας σε κλινικές εφαρμογές. Ο αρχικός σχεδιασμός αφορούσε στη δυνατότητα πραγματοποίησης επεμβάσεων από μεγάλες αποστάσεις (τηλεχειρουργική). Αμερικανικά διαστημικά και στρατιωτικά προγράμματα εντατικοποίησαν τις έρευνες, ώστε να δημιουργηθεί ένας τρόπος να χειρουργούνται οι αστροναύτες από γιατρούς που βρίσκονταν στη γη, και αντίστοιχα οι στρατιώτες, που κινδύνευε η ζωή τους στο πεδίο της μάχης από εξειδικευμένους γιατρούς που βρίσκονταν σε κάποιο απομακρυσμένο νοσηλευτικό ίδρυμα. Το 2001, ο J.Marescaux πραγματοποίησε χολοκυστεκτομή σε μία ασθενή στο Στρασβούργο της Γαλλίας ενώ ο ίδιος βρισκόταν στη Νέα Υόρκη (επέμβαση Lindberg). Στις προσπάθειες αυτές, η ρομποτική φάνηκε να έχει ακόμα περισσότερα πλεονεκτήματα, ξεπερνώντας τους περιορισμούς της συμβατικής λαπαροσκοπικής χειρουργικής, καθώς τα ρομποτικά εργαλεία διαθέτουν περισσότερους βαθμούς ελευθερίας στην κίνηση και τρισδιάστατη και ακριβέστερη απεικόνιση του χειρουργικού πεδίου.
Τα ρομποτικά συστήματα γνώρισαν ευρεία εφαρμογή από την εταιρεία Intuitive Surgical με την κατασκευή του συστήματος da Vinci το οποίο έλαβε έγκριση από το FDA για μεγάλο εύρος χειρουργικών επεμβάσεων ουρολογίας, γενικής χειρουργικής, γυναικολογίας, θωρακοχειρουργικής και καρδιοχειρουργικής και ωτορινολαρρυγολογίας. Στην Ελλάδα, η πρώτη επέμβαση ρομποτικής χειρουργικής πραγματοποιήθηκε από τον Δρ.Κ.Κωνσταντινίδη και την επιστημονική του ομάδα στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, τον Σεπτέμβριο του 2006. Η πρώτη ανακοίνωση ρομποτικών επεμβάσεων από τη χώρα μας έγινε τον Φεβρουάριο του 2007 στο 2ο παγκόσμιο Συνέδριο Ρομποτικής Χειρουργικής ( MIRA 2007) στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ. Σήμερα υπάρχουν 1957 συστήματα εγκατεστημένα στις ΗΠΑ, 26 στη λατινική Αμερική, 430 στην Ευρώπη, 26 στη Μέση Ανατολή, 220 στην Ασία και 29 στην Αυστραλία. Στην Ελλάδα υπάρχουν 7 ρομποτικά συστήματα σήμερα.
Η ρομποτική χειρουργική είναι ελάχιστα τραυματική μέθοδος. Εξασφαλίζει μηδαμινή απώλεια αίματος και μικρότερο μετεγχειρητικό πόνο. Ελαχιστοποιεί την πιθανότητα διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών. Μειώνει σημαντικά το χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο και
παρέχει καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα. Δίνει λύση στους περιορισμούς της συμβατικής λαπαροσκοπικής μεθόδου (δισδιάστατη, ασταθής εικόνα, περιορισμένες κινήσεις εργαλείων, προβλήματα εργονομίας για τη χειρουργική ομάδα). Επιπρόσθετα, η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει τη διεξαγωγή επεμβάσεων μιας τομής (Single Site) με μεγάλη ευχέρεια και μεγαλύτερη ασφάλεια σε σχέση με τη λαπαροσκόπηση, κατά την οποία υπάρχουν προβλήματα τοποθέτησης και ελευθερίας των εργαλείων μέσω της μιας τομής.
Επιτρέπει στον χειρουργό να έχει τριδιάστατη (3D) εικόνα του χειρουργικού πεδίου, σε πολύ μεγάλη μεγέθυνση. Επίσης εξασφαλίζει μεγαλύτερη ακρίβεια στις χειρουργικές κινήσεις. Καθώς οι χειρισμοί του χειρουργού στην κονσόλα μετατρέπονται σε κίνηση των χειρουργικών βραχιόνων εξαλείφεται το φυσιολογικό τρέμουλο των χεριών, με αποτέλεσμα την επαύξηση της χειρουργικής δεξιότητας. Δίνει στο χειρουργό τη δυνατότητα να πραγματοποιεί δύσκολους χειρουργικούς χειρισμούς σε στενό εγχειρητικό πεδίο. Τα χειρουργικά εργαλεία των ρομποτικών βραχιόνων μπορούν να πραγματοποιήσουν όλες τις κινήσεις που πραγματοποιεί το ανθρώπινο χέρι (7 βαθμοί ελευθερίας στην κίνηση), με μεγαλύτερη ακρίβεια, ενώ περιστρέφονται σχεδόν 360ομέσα στο χειρουργικό πεδίο. Παρέχει στον χειρουργό μεγαλύτερη άνεση κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Σε αντίθεση με τη συνηθισμένη χειρουργική πρακτική, η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει στον χειρουργό να πραγματοποιεί τις επεμβάσεις καθισμένος, μέσα σε ένα προσεκτικά σχεδιασμένο και εργονομικά άριστο περιβάλλον. Δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό να προετοιμάσει την επέμβαση στον Η/Υ, χρησιμοποιώντας τις εικόνες των εσωτερικών οργάνων των ασθενών που προκύπτουν από τις εξετάσεις τους. Ο χειρουργός μπορεί επίσης και κατά τη διάρκεια της επέμβασης να ανακαλέσει στην οθόνη του και να συμβουλευτεί τις εικόνες αυτές. Ο χειρουργός κατευθύνει και συντονίζει το όλο σύστημα μέσω της χειρουργικής κονσόλας, έχοντας μπροστά του μια μεγεθυσμένη και τρισδιάστατη εικόνα του χειρουργικού πεδίου. Η χειρουργική κονσόλα διαθέτει λαβές, όπου τοποθετεί τα δάκτυλά του ο χειρουργός και κινεί τους ειδικούς μοχλούς σα να χρησιμοποιεί τα χέρια του. Κάθε κίνηση του χειρουργού αναπαράγεται με απόλυτη ακρίβεια και σταθερότητα στο χειρουργικό πεδίο από τους χειρουργικούς βραχίονες του ρομπότ. Εκεί βρίσκεται και η ομάδα του χειρουργού. Ο χειρουργός μέσω ειδικών φακών αντιλαμβάνεται το χειρουργικό πεδίο και συνομιλεί και συνεργάζεται με το ρομπότ και την υπόλοιπη χειρουργική ομάδα.
Οι πιο συνηθισμένες λαπαροσκοπικές επεμβάσεις γενικής χειρουργικής που γίνονται στις μέρες μας ρομποτικά, πολλαπλασιάζοντας έτσι τα σημαντικά πλεονεκτήματα που εξασφαλίζει η λαπαροσκοπική χειρουργική για τον ασθενή, είναι οι επεμβάσεις κατά της νοσογόνου παχυσαρκίας, η χολοκυστεκτομή, η αποκατάσταση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, η αποκατάσταση βουβωνοκήλης και κοιλιοκήλης, η αντιμετώπιση των παθήσεων του παχέος εντέρου, του ήπατος, του παγκρεατος και του σπληνός, επεμβάσεις ενδοκρινών αδένων όπως επινεφριδεκτομές και πολλές ακόμη.
Πολύς κόσμος θεωρεί τη ρομποτική απρόσιτη πολυτέλεια και το θέμα του κόστους συζητείται μέχρι και στα διεθνή χειρουργικά συνέδρια. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα οφέλη από μία επέμβαση ρομποτικής αντισταθμίζουν τη διαφορά κόστους με μία λαπαροσκοπική ή ανοικτή επέμβαση χάρη στη γρήγορη ανάρρωση και μικρότερη νοσηλεία και στην ελαχιστοποίηση των επιπλοκών οι οποίες μπορούν να εκτινάξουν το κόστος μιας νοσηλείας στα ύψη. Στην Ελλάδα, η ρομποτική καλύπτεται από τις περισσότερες ιδιωτικές ασφάλειες ενώ η διαφορά με τη λαπαροσκόπηση είναι συζητήσιμη ακόμα και για ιδιώτες.
Η ομάδα του Δρ.Κωνσταντινίδη στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών συγκεντρώνει σήμερα τη μεγαλύτερη εμπειρία στην Ευρώπη και μία από τις μεγαλύτερες διεθνώς στις ρομποτικές επεμβάσεις γενικής χειρουργικής με περισσότερες από 1100 επεμβάσεις. Επίσης είναι η πρώτη που πραγματοποίησε ρομποτικές επεμβάσεις μιας τομής (Single Site) στον κόσμο από το 2011 και λαμβάνει ακόμα τιμητικές διακρίσεις για αυτό, σε όλες τις μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις.
Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης, MD, PhD, FACS, Διευθυντής Γενικής, Βαριατρικής, Λαπαροσκοπικής & Ρομποτικής Χειρουργικής Κλινικής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικού Τμήματος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών, Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής, Πρόεδρος Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής, Επιστημονικός Διευθυντής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.