Σε αναβρασμό βρίσκονται οι εκπρόσωποι της φαρμακοβιομηχανίας αναφορικά με την εφαρμογή του clawback στην φαρμακευτική νοσοκομειακή δαπάνη, μέτρο το οποίο ψηφίστηκε με τα προαπαιτούμενα, όπως και οι μειώσεις στα off patent και τα γενόσημα.
Της Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου
Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι η σχετική υπουργική απόφαση για το clawback της νοσοκομειακής δαπάνης θα εκδοθεί εντός του Δεκεμβρίου, ενώ το μέτρο θα ισχύσει από το 2016. Οι επικεφαλής πάντως της φαρμακοβιομηχανίας – ελληνικών και πολυεθνικών συμφερόντων- ετοιμάζονται να προσβάλλουν το μέτρο δικαστικά.
Όπως αναφέρουν δε, στις σημερινές συνθήκες παντελούς έλλειψης πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, που οδηγεί σε διόγκωση των νοσοκομειακών δαπανών, η επιβολή πρόσθετων προϋπολογισμών στο νοσοκομειακό σύστημα ουσιαστικά καταδικάζει τους ασθενείς.
Παράλληλα, οι εκπρόσωποι των πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών – μέλη του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου (18 τον αριθμό) θα ενημερώσουν τους εκπροσώπους του τύπου την ερχόμενη Τρίτη 8 Δεκεμβρίου στα γραφεία του Επιμελητηρίου. Η παρουσίαση θα γίνει παρουσία του προέδρου του Επιμελητηρίου κ. Σίμου Αναστασόπουλου, του προέδρου της Επιτροπής Φαρμακευτικών Εταιριών του Επιμελητηρίου κ. Hasseb Ahmad και του προέδρου του ΣΦΕΕ κ. Πασχάλη Αποστολίδη.
Εν τω μεταξύ, η διοίκηση του ΣΦΕΕ σε επιστολή προς την ηγεσία του υπουργείου Υγείας, τον ΕΟΦ και τον ΙΦΕΤ, ζητά άμεσα συνάντηση προκειμένου να διευκρινισθούν βασικά ζητήματα αναφορικά με το clawback, σημειώνοντας ότι «στόχος είναι ο καθορισμός ενός ορθολογικού και βιώσιμου τρόπου εφαρμογής του μέτρου και με στόχο να μην επηρεαστεί καθόλου η πρόσβαση των ασθενών».
Στα ζητήματα που απαιτούνται διευκρινήσεις αναφορικά με το μέτρο, τα μέλη του ΣΦΕΕ θέτουν τα εξής:
1. Ποιές κατηγορίες περιλαμβάνει το όριο δαπανών δημοσίων νοσοκομείων 570 εκ για το 2016, και κατ’ επέκταση τα όρια που έχουν θεσπιστεί με τον Νόμο για τα άλλα έτη
2. Χρειάζεται διευκρίνιση για το πού συμπεριλαμβάνεται η δαπάνη για τους απόρους και για τους ανασφάλιστους και το ύψος αυτής
3. Έχει προβλεφθεί η δαπάνη για πρόσφυγες, η οποία αναμένεται να αυξηθεί ?
4. Τα ΚΕΝ περιλαμβάνουν και το κόστος φαρμακευτικής δαπάνης. Με το μέτρο του ορίου της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης, θα έχουμε διπλό περιορισμό στον προϋπολογισμό των φαρμάκων?
5. Αν έχουμε προϋπολογισμό για τα ΚΕΝ, που περιλαμβάνουν όλα τα κέντρα κόστους γιατί να έχουμε ξεχωριστό για το νοσοκομειακό φάρμακο?
6. Πώς προβλέπεται να αντιμετωπιστεί η κατάσταση παραγγελιών των νοσοκομείων όταν υπερβούν τον προϋπολογισμό, δεδομένου ότι προκειμένου να παραγγείλουν χρειάζεται προηγούμενη έγκριση δαπάνης (ΑΔΑ) από το Υπουργείο?
7. Φάρμακα που προσφέρουν εθελοντικές εκπτώσεις ή φάρμακα που η συνταγογράφησή τους βασίζεται σε μητρώο ασθενών θα πρέπει να εξαιρεθούν από το clawback.
Πουθενά στον κόσμο, δεν έχει υιοθετηθεί clawback νοσοκομειακής δαπάνης
Η επιβολή clawback στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη, σύμφωνα με εκτιμήσεις εκπροσώπων της φρμακοβιομηχανίας, δεν έχει υιοθετηθεί σε κανένα σύστημα υγείας του κόσμου ως τώρα και αποτελεί νεωτερισμό πρωτοφανή και επικίνδυνο τόσο από τη σκοπιά της πολιτικής υγείας όσο και από τη σκοπιά του νοσοκομειακού μάνατζμεντ για τους εξής λόγους:
1. Η επιβολή clawback θα προκαλέσει τεράστιες, αναίτιες και ανώφελες επιπλοκές για τον υπολογισμό και την εκτέλεση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης, επιβάλλοντας διπλό περιορισμό στον προϋπολογισμό των φαρμάκων: Η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη συναρτάται με την υποκείμενη πάθηση του ασθενούς και δεν υφίσταται αυτόνομα. Επηρεάζεται από παράγοντες που σχετίζονται με τη βαρύτητα της νόσου, τη διάρκεια της νοσηλείας, την εμπειρία των θεραπόντων ιατρών, το ποσοστό ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και άλλων επιπλοκών, τη λειτουργική αποδοτικότητα του νοσοκομείου κλπ. Για τον λόγο αυτό, οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων δεν διαμορφώνονται με βάση τον αριθμό φαρμάκων -που αποτελούν περίπου το 10% του κόστους της νοσοκομειακής περίθαλψης- αλλά με βάση τον αναμενόμενο αριθμό ημερών νοσηλείας ή τον αναμενόμενο αριθμό DRGs (Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια) που θα θεραπεύσουν. Στην Ελλάδα το μνημόνιο προβλέπει την καθολική εφαρμογή συστήματος DRGs το 2017. Η εφαρμογή του συστήματος DRGs συνεπάγεται ότι υπάρχει έλεγχος της δαπάνης που αγγίζει ήδη όλα τα κέντρα κόστους
Εφόσον επιβληθεί πέραν των DRGs και clawback στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη, θα υπάρξει αυτόματα διπλός περιορισμός στον προϋπολογισμό των φαρμάκων, προκαλώντας τεράστιες, αναίτιες και ανώφελες επιπλοκές για τον υπολογισμό και την εκτέλεση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης.
2. Με τη ρύθμιση αυτή η δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για τα φάρμακα 1Α τα οποία αδυνατούσαν να χορηγήσουν λόγω μειωμένου προϋπολογισμού τα δημόσια νοσοκομεία καταργείται. Αντίθετα αυξάνεται ο προϋπολογισμός των νοσοκομειακών φαρμακείων κατά 70 εκ μόνο. Σαν συνέπεια ζητείται μείωση της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης κατά 130 εκ. το 2016, 150 εκ το 2017 και 170 εκ το 2018. Αυτό είναι το ελάχιστο ύψος της δαπάνης την οποία το Υπουργείο μειώνει και θα θελήσει να μεταφέρει στις φαρμακευτικές εταιρείες.
Το clawback συγκαλύπτει την επιβολή ανεξέλεγκτης εισφοράς στις φαρμακευτικές εταιρείες και διαιωνίζει τη νοσοκομειακή σπατάλη: Η υπέρβαση του προϋπολογισμού, και επομένως το clawback, μπορεί να καθορισθεί μόνο μέσω υπουργικής απόφασης. Με αυτόν τον τρόπο το ύψος της υπέρβασης εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε Υπουργού. Συγκεκριμένα, για να πραγματοποιήσουν παραγγελίες τα νοσοκομεία πρέπει να επισυνάψουν την προηγούμενη έγκριση της δαπάνης (ΑΔΑ) από το Υπουργείο. Συνεπώς, για να υπερβούν τον προϋπολογισμό πρέπει η υπέρβαση να έχει εγκριθεί από τον ίδιο τον Υπουργό. Επιτρέπεται, δηλαδή, στον εκάστοτε Υπουργό να αποφασίσει το ύψος της υπέρβασης και της εισφοράς που θα επιβάλει στις φαρμακευτικές εταιρείες ελλείψει πολιτικού θάρρους να υπερασπισθεί την απόφασή του να μειώσει τις δαπάνες των νοσοκομείων κατά 130 εκ. Ευρώ. Στην ουσία, επιβάλλει ο ίδιος ο Υπουργός και όχι κάποιος άλλος το ποσό της υποχρεωτικής χρηματοδότησης του συστήματος από τις φαρμακευτικές εταιρείες.
4. Ο υπολογισμός του clawback στο σύνολο των νοσοκομείων δημιουργεί διπλό αντικίνητρο για τα νοσοκομεία να μειώσουν τη σπατάλη: Αφενός κάθε νοσοκομείο θα υπερβαίνει τη δαπάνη επιμερίζοντας την υπέρβαση σε όλα τα νοσοκομεία, αφετέρου τα νοσοκομεία στο σύνολό τους θα υπερβαίνουν την δαπάνη επιρρίπτοντας το βάρος της υπέρβασης στις φαρμακευτικές εταιρείες.
5. Με την επιβολή clawback, επιλέγεται ουσιαστικά ένα ακραίο μέτρο –το οποίο δεν έχει υιοθετήσει κανένα άλλο σύστημα υγείας παγκοσμίως– χωρίς να έχουν πρώτα εφαρμοστεί τα αυτονόητα και απαραίτητα μέτρα έλεγχου της δαπάνης: Ειδικότερα, δεν υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα παρακολούθησης της φαρμακευτικής δαπάνης των νοσοκομείων, ούτε πρωτόκολλα, ούτε οδηγίες, απαραίτητες προϋποθέσεις για τον αποτελεσματικό έλεγχο της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης.
Η μεταφορά των φαρμάκων 1Α, από τον ΕΟΠΥΥ στη φαρμακευτική δαπάνη των νοσοκομείων σημαίνει ότι θα πρέπει να μεταφερθεί η δαπάνη των ιδιωτικών νοσοκομείων, που θα σταματήσουν να παρέχουν εγχύσεις στα δημόσια νοσοκομεία. Μαζί όμως καλείται να μεταφερθεί και η περίθαλψη των ασθενών. Δεν υπάρχει όμως η κατάλληλη υποδομή στα δημόσια νοσοκομεία τα οποία με δεδομένες τις ελλείψεις προσωπικού και υγειονομικού υλικού θα αδυνατούν να εξυπηρετούν τους ασθενείς αυτούς οι οποίοι σήμερα είναι πολλοί, καθώς μπορούσαν να προμηθευτούν το φάρμακό τους από το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ και να κάνουν την έγχυση στα ιδιωτικά νοσοκομεία. Τώρα αυτό πλέον δεν είναι δυνατόν.
7. Στο πλαίσιο αυτό οι περιπατητικοί ασθενείς, δηλαδή οι δαπάνες σε μονάδες εγχύσεων ή νοσηλείας ημέρας, θα πρέπει να εξαιρεθούν και να παραμείνουν στον ΕΟΠΥΥ ώστε να είναι εφικτό να συνεχίσει να παρέχεται η υπηρεσία αυτή προς τους ασθενείς.